Νεφρολιθίαση καλείται η πάθηση που δημιουργεί λίθους στους νεφρούς εξαιτίας της δημιουργίας κρυστάλλων στα ούρα. Σε περίπτωση πολύ μικρής πέτρας, είναι δυνατόν να μην παρουσιαστούν συμπτώματα, ωστόσο σε μικρά-μέτρια μεγέθη λίθων συνήθως γίνεται αποβολή δια μέσω της ούρησης. Ο οργανισμός, στην πλειοψηφία των ατόμων, διαθέτει φυσικές χημικές ενώσεις στα ούρα, για την αποτροπή σχηματισμών λίθων. Παρόλα αυτά, η παχυσαρκία, η ελλιπής ενυδάτωση, κάποια τρόφιμα και φάρμακα, ενοχοποιούνται για τη δημιουργία λίθων.
Η νεφρολιθίαση έχει πολλά αίτια και μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του ουροποιητικού, από το νεφρό μέχρι και την ουροδόχο κύστη. Επηρεάζεται τόσο από γενετικούς όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Στα άτομα που έχει εμφανιστεί νεφρολιθίαση, η οικογένειά τους έχει 25% πιθανότητα να εμφανίσει, λόγω κοινών διατροφικών συνηθειών και συνθηκών διαβίωσης.
Το συχνότερο αίτιο, είναι η μειωμένη αποβολή ούρων ή αυξημένη εφίδρωση, που τα κάνει πυκνότερα, ευνοώντας το σχηματισμό κρυστάλλων από τα μέταλλα, που οδηγούν σε λίθους. Δηλαδή, η βαριά μορφή άσκησης, η ζεστή γιόγκα κι η συχνή χρήση σάουνας οδηγεί σε μεγάλη απώλεια ύδατος δια μέσω της εφίδρωσης και λιγότερη παραγωγή ούρων, που ευνοούν το σχηματισμό λίθων.
Η διάγνωση γίνεται μέσω εξετάσεων ούρων (καλλιέργεια ούρων) και αίματος σε συνδυασμό με απεικονιστικές μεθόδους και κλινική εκτίμηση. Παρουσιάζουν ποικιλομορφία και ταξινομούνται αναλόγως τη σύστασή τους σε λίθους ασβεστίου, ουρικού οξέος, φωσφόρου, κλπ.
Συμπτώματα:
Οξύς πόνος με ανακλαστικό Giordano πίσω από τα πλευρά ή στο κάτω μέρος της πλάτης
Ναυτία ή/& έμετος
Πολυουρία η/& συχνοουρία
Πόνος κατά την ούρηση
Πόνος στη βουβωνική και κάτω κοιλιακή χώρα
Οξύς πόνος που έρχεται και φεύγει (κολικός)
Θολά ούρα
Ρόζ, κοκκινωπά ή σκούρα ούρα
Μετεωρισμός
Πυρετός ή/& ρίγη σε περίπτωση μόλυνσης
Δεν είναι σπάνιο κάποιος ασθενής να εμφανίσει παραπάνω από 1 πέτρα στους νεφρούς. Η συχνότητα εμφάνισης είναι 1 στους 10 και συνήθως έπεται επανεμφάνιση λίθων σε άτομα με ιστορικό.
Διατροφικές συστάσεις νεφρολιθίασης
- Πέτρες οξαλικού ασβεστίου
Περιορισμός των ακόλουθων τροφίμων μπορεί να είναι επωφελής για τους ασθενείς που σχηματίσουν τέτοιες πέτρες. Το οξαλικό βρίσκεται σε φρούτα και λαχανικά, ξηρούς καρπούς και σπόρους, δημητριακά, όσπρια, τσάι και σοκολάτα (φιστίκια, σπανάκι, διάφορα berries, τσάι, σοκολάτα, γλυκοπατάτες). Συστήνεται να λαμβάνονται μαζί τρόφιμα με υψηλή συγκέντρωση σε οξαλικό και ασβέστιο (γάλα, γιαούρτι και κάποια τυριά) γιατί δεσμεύονται μεταξύ τους στο στομάχι και στο έντερο πριν καταλήξουν στους νεφρούς, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα νεφρολιθίασης. Συστήνεται η λήψη 3 μερίδων γαλακτοκομικών τη μέρα για πρόληψη σε συνδυασμό πάντα με το οξαλικό και μείωση του νατρίου, διότι οδηγεί σε απώλεια ασβεστίου δια μέσω των ούρων. Ασβέστιο και νάτριο είναι ανταγωνιστές και χρησιμοποιούν το ίδιο μονοπάτι προς τους νεφρούς
- Πέτρες ουρικού οξέος
Οι πουρίνες που βρίσκονται σε αφθονία στο κόκκινο κρέας, τα εντόσθια, τα οστρακοειδή, κλπ. οδηγούν σε αυξημένη παραγωγή ουρικού οξέος, που με τη σειρά του αυξάνει την οξύτητα των ούρων και ευνοεί το σχηματισμό λίθων ουρικού οξέος. Συστήνεται η μειωμένη κατανάλωση κρέατος, κρεατοσκευασμάτων, αλκοόλ, οστρακοειδών, αντζούγιων και σαρδέλας. Αποφυγή βραχυπρόθεσμων πρωτεϊνικών διαιτών και τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη. Προτιμήστε φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά ημιάπαχα και δημητριακά ολικής άλεσης
- Προσοχή στα συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων
Το ασβέστιο σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να οδηγήσει σε λίθους οξαλικού ασβεστίου, όπως κι η υπερπρόσληψη βιταμίνης C
- Πίνετε τουλάχιστον 2,5 λίτρα νερού ημερησίως