Καλώς ήρθατε στην εκπομπή μου. Είμαι η Ειρήνη Κωνσταντάκου και στο σημερινό μας επεισόδιο, θα ασχοληθούμε με την καφεΐνη και την επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό.
Η καφεΐνη είναι ένα λευκό, πικρό, κρυσταλλικό αλκαλοειδές της ξανθίνης, το οποίο στον οργανισμό μας, έχει δράση ψυχοδιεγερτικού ναρκωτικού. Ανακαλύφθηκε το 1819 από το Γερμανό χημικό Φρίντριχ Φέρντιναντ Ρούνγκε.
Την καφεΐνη τη βρίσκουμε, σε φύλλα κόκκους και καρπούς φυτών γιατί έχει δράση σαν φυτοφάρμακο. Έτσι λοιπόν, όπως το φυτοφάρμακο εξοντώνει και απομακρύνει τα έντομα, το ίδιο κάνει και η καφεΐνη προστατεύοντας έτσι τα φυτά.
Από τον άνθρωπο καταναλώνεται σε εγχύσεις ροφημάτων που προέρχονται από τους κόκκους του φυτού coffea arabica, τα φύλλα τσαγιού camelia sinensis, τον καρπό cola, το yerba mate, τα μούρα guarana, αλλά και το ilex vomitoria.
Η δράση της καφεΐνης είναι διεγερτική για το κεντρικό νευρικό σύστημα, αποτρέπει την υπνηλία και αποκαθιστά την εγρήγορση. Καφεΐνη έχουμε σε καφέ, τσάι, αναψυκτικά, σοκολάτα, αλλά και ενεργειακά ποτά.
Το 2020, η παγκόσμια κατανάλωση σε κόκκους καφέ έφτασε τα 10 εκατομμύρια τόνους. Ηεπίδραση της καφεΐνης ξεκινά μία ώρα μετά την κατανάλωσή της και έχει διάρκεια περίπου τρεις με τέσσερις ώρες. Αυτό όμως αλλάζει, σε περιπτώσεις όπως είναι η κύηση, η γαλουχία αλλά και κατά τη διάρκεια της εφηβείας, επιμηκύνοντας τη δράση της. Πάμε να δούμε μερικές θετικές επιδράσεις της καφεΐνης, στην υγεία μας. Πρώτα απ’όλα θεραπεύει και προλαμβάνει τις πρόωρες βρεφικές αναπνευστικές διαταραχές της βρογχοπνευμονικής δυσπλασίας προωρότητας, αλλά και της άπνοιας προωρότητας. Η κιτρική καφεΐνη ανήκει στη λίστα φαρμάκων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και φαίνεται πως έχει μία μέτρια θετική επίδραση έναντι στη νόσο του Πάρκινσον.
Πάμε να δούμε τις αρνητικές επιδράσεις της καφεΐνης στην υγειά μας.
Μπορεί να προκαλέσει διαταραχές ύπνου ή άγχους. Η κατανάλωσή της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι διφορούμενη, γι’ αυτό συστήνεται μία χαμηλή κατανάλωση μέχρι δύο φλιτζάνια την ημέρα.
Επίσης μπορεί να γίνει εθιστική γι’ αυτό το λόγο όταν γίνεται συστηματική και καθημερινή χρήση της, υπάρχει κίνδυνος εάν διακοπεί απότομα η κατανάλωση της καφεΐνης, να παρουσιαστούν στερητικά συμπτώματα όπως είναι ο πονοκέφαλος, η ευερεθιστότητα, αλλά και η υπνηλία. Τ
έλος, σε αυξημένη και υπερβολική καθημερινή χρήση, αυξάνεται η αρτηριακή πίεση, ο καρδιακός παλμός, αλλά και η παραγωγή των ούρων, διότι η καφεΐνη είναι διουρητική.
Η καφεΐνη έχει ταξινομηθεί σαν ασφαλής ουσία από τον αμερικανικό σύλλογο τροφίμων και φαρμάκων, ενώ η τοξικότητά της είναι στα 10 γραμμάρια ημερησίως, για τους ενήλικες, ενώ ένα φλιτζάνι καφέ περιέχει από 80 μέχρι 175 mg καφεΐνης.
Στη συνέχεια πάμε να δούμε τη χρήση της καφεΐνης στην ιατρική κοινότητα. Χρησιμοποιείται στη θεραπεία της ορθοστατικής υπότασης,.καθώς επίσης με συγχορήγηση παρακεταμόλης ή ιβουνοπροφαίνης, μπορεί να βοηθήσει σε κεφαλαλγίες και ημικρανίες, έχοντας χρήση αναλγητικού.
Η καφεΐνη φαίνεται ότι βελτιώνει την απόδοση στον αθλητισμό, γι’αυτό το λόγο έχει αποδειχθεί πως είναι ένα από τα ασφαλή εργογόνα για τον άνθρωπο και έχει θετική επίδραση τόσο σε αερόβιο όσο και αναερόβιο αθλητισμό, ιδιαίτερα σε αθλήματα αντοχής. Όμως έχουμε δει μελέτες οι οποίες έχουν δείξει θετική επίδραση σε αθλήματα όπως είναι η ποδηλασία,.όπως είναι το τρέξιμο, αλλά και στο σπριντ. Βελτιώνει τη μυϊκή ενδυνάμωση και δύναμη, βελτιώνει την απόδοση ισχύος και μειώνει το χρόνο ως την ολοκλήρωση αε αεροβικές δοκιμές χρόνου.
Πάμε να δούμε την επίδραση της καφεΐνης στη γνωστική λειτουργία. Σαν διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος, μειώνει την κόπωση, αλλά και την υπνηλία, βελτιώνοντας το χρόνο αντίδρασης, την εγρήγορση, τη συγκέντρωση, αλλά και το συντονισμό των κινήσεων. Ωστόσο, αυτή η επίδραση της καφεΐνης ποικίλλει από άτομο σε άτομο, διότι εκτός απ’το μέγεθος του σώματος, παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο και η ανοχή.
Θα σας δώσω ένα παράδειγμα για να γίνει απολύτως κατανοητό. Υπάρχουν άτομα τα οποία έχουν γονίδιο που έχει ανοχή στην καφεΐνη και μπορούν να καταναλώσουν πολλά φλυτζάνια ακόμα και μετά τα μεσάνυχτα και να μην τους πιάνει ο ύπνος. Ενώ αντίστροφα, υπάρχουν άτομα τα οποία αν καταναλώσουνε καφέ μετά τις 12:00 το μεσημέρι, δεν μπορούν ή δυσκολεύονται να πέσουν για ύπνο το βράδυ. Επίσης, καθυστερεί ή αποτρέπει τον ύπνο, βελτιώνει την απόδοση των εργασιών κατά τη διάρκεια που ξαγρυπνούμε, ενώ με την πάροδο του χρόνου, μειώνεται η επίδρασή της, ενώ έχουμε τα μάξιμουμ αποτελέσματα, μετά την πρώτη ώρα της κατανάλωσής της.
Παγκόσμια κύρια πηγή της καφεΐνης, είναι οι κόκκοι του καφέ που προέρχονται από το φυτό του καφέ. Ωστόσο η περιεκτικότητα σε καφεΐνη επηρεάζεται τόσο από τον τύπο των κόκκων του καφέ, όσο και από τη μέθοδο παρασκευής του καφέ. Ωστόσο, ο καφές αράμπικα περιέχει την μισή ποσότητα καφεΐνης, σε σχέση με τον ρομπούστα και επίσης η διαδικασία του καβουρδίσματος, μειώνει λίγο την ποσότητα της καφεΐνης.
Μεγάλη ετερογένεια έχουμε και στο τσάι καθώς φαίνεται πως η περιεκτικότητα σε καφεΐνη επηρεάζεται, τόσο από τις συνθήκες καλλιέργειας, όσο και από τη διαδικασία επεξεργασίας, αλλά και άλλων μεταβλητών.
Τα αναψυκτικά τύπου κόλα, προέρχονται από τον καρπό κόλα και φαίνεται πως περιέχουν από 0 έως 55 mg καφεΐνης τα 355ml, ενώ αντίστοιχα τα ενεργειακά ποτά,φαίνεται πως περιέχουν πάνω από 80 mg καφεΐνης.
Κλείνοντας σας παραθέτω τον ακόλουθο πίνακα, στον οποίο μπορείτε να δείτε κάποια τρόφιμα και ροφήματα και την περιεκτικότητά τους σε καφεΐνη.
Αν σας άρεσε αυτό το βίντεο, κάνετε like και share με τους αγαπημένους σας.
Εάν έχετε απορίες ή σχόλια τα αφήνετε κάτω από αυτό το βίντεο και θα σας απαντήσω άμεσα.
Εάν δεν έχετε κάνει εγγραφή στο κανάλι μου, κάντε το τώρα και πατήστε την καμπανούλα, για να ενημερώνεστε για τις προσεχείς ενημερώσεις.
Εάν θέλετε να επικοινωνήσετε μαζί μου, θα με βρείτε εδώ. Τέλος, μπορείτε να με ακολουθήσετε σε Facebook, Instagram και LinkedIn.
Εμείς ανανεώνουμε το ραντεβού μας, σε μία εβδομάδα ακριβώς.
Μη λείψει κανείς. Φιλιά πολλά. Γεια σας!!
Ειρήνη Κωνσταντάκου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
MSc Μοριακή Διατροφή
Eirini Konstantakou
Dietitian-Nutritionist
0030-6971802352
www.konstantakou.gr